Mindset là gì? Vai trò và xu thế chuyển đổi mindset

Mindset là một tập hợp những niềm tin định hình cách chúng ta hiểu về thế giới và bản thân. Nó ảnh hưởng đến cách mà mỗi người suy nghĩ, cảm nhận và hành xử trong bất kỳ tình huống nào.

Mindset là gì?

Theo nhà tâm lý học Carol Dweck của Stanford, niềm tin đóng vai trò then chốt trong việc bản thân muốn gì và liệu có đạt được nó hay không. (O’Keefe PA, Dweck CS, Walton GM. Các lý do thuyết phục về sở thích: Tìm kiếm đam mê hay phát triển nó?)

Dweck đã phát hiện ra rằng chính mindset của bản thân đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định thành tựu và thành công.

Mindset hay tư duy là một khái niệm rộng, bao hàm cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận và hành động. Nó bao gồm những niềm tin, giá trị, thái độ và cách nhìn nhận thế giới của mỗi người. Nhiều người cũng cho rằng mindset là thế giới quan hoặc mentality (tâm tính).

Có 2 yếu tố liên quan đến mindset bao gồm Thái độ và Niềm tin. Thái độ chỉ những lời nói, cử chỉ, hành động xuất phát từ suy nghĩ và ý niệm của bản thân, bao gồm 3 yếu tố cấu thành là cảm xúc, nhận thức, hành vi. Trong khi đó, niềm tin là những điều bản thân thấy tin tưởng hoặc chắc chắn, ảnh hưởng đến tư duy và thái độ của mỗi người trong cuộc sống.

Mindset Transformation là gì?

Mindset Transformation, hay Chuyển đổi tư duy, là quá trình thay đổi cách mỗi người suy nghĩ và nhìn nhận thế giới xung quanh. Nó bao gồm việc loại bỏ những niềm tin và suy nghĩ hạn chế, đồng thời tiếp thu những tư tưởng mới mẻ và tích cực hơn.

Mindset Transformation đề cập đến việc thay đổi cách nhìn nhận và tiếp cận với thách thức, thay vì nhìn chúng như những trở ngại, chúng ta nhìn chúng như cơ hội để học hỏi và phát triển. Điều quan trọng là thay đổi tư duy từ một tư duy hạn chế sang một tư duy phát triển và linh hoạt hơn.

Quá trình Mindset Transformation thường bao gồm nhận ra những tư duy tiêu cực, phân tích nguyên nhân và hậu quả của chúng, sau đó áp dụng các kỹ thuật và phương pháp như tự phê phán tích cực, thay đổi quan điểm, tạo động lực và thiết lập mục tiêu để thúc đẩy sự thay đổi tư duy.

Product Mindset là gì?

Product Mindset là một cách tiếp cận và tư duy trong việc phát triển, cung cấp và quản lý sản phẩm. Nó đặt trọng tâm vào việc hiểu và đáp ứng nhu cầu của người dùng cuối và tạo ra giá trị cho khách hàng thông qua sản phẩm. Product Mindset thúc đẩy việc tập trung vào việc phân tích, thử nghiệm và cải tiến liên tục sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường.

Marketing Mindset là gì?

Marketing Mindset là tư duy hoặc triển vọng trong lĩnh vực marketing. Nó bao gồm cách tiếp cận và quan điểm của một marketer đối với công việc của mình. Marketing Mindset tập trung vào việc hiểu khách hàng, tạo ra giá trị và tương tác với khách hàng một cách hiệu quả.

Trong Marketing Mindset, marketer tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng, chứ không chỉ đơn thuần là bán hàng. Họ coi khách hàng là nguồn cung cấp thông tin quý giá để hiểu nhu cầu và mong muốn của họ, từ đó tạo ra các chiến lược và sản phẩm phù hợp.

Marketing Mindset cũng đòi hỏi marketer nhìn nhận thị trường và cạnh tranh một cách sáng tạo và linh hoạt. Họ phải nắm bắt xu hướng và thay đổi trong ngành công nghiệp, sẵn sàng thích nghi và thay đổi chiến lược nếu cần.

Mindset được hình thành như thế nào?

Khái niệm “Mindset” được đề cập lần đầu tiên bởi Tiến sĩ Carol Dweck, nhà tâm lý học nổi tiếng tại Đại học Stanford. Bà đã dành nhiều năm nghiên cứu về cách tư duy của con người ảnh hưởng đến hành vi và thành công của họ.

Vậy ngay từ đầu mindset được hình thành như thế nào? Nghiên cứu của Dweck tiết lộ hai yếu tố chính: khen ngợi và dán nhãn, cả hai đều xảy ra ở thời thơ ấu.

Lời khen

Trong một loạt thí nghiệm mang tính bước ngoặt, Dweck và các đồng nghiệp của cô phát hiện ra rằng trẻ em cư xử rất khác nhau tùy thuộc vào loại lời khen mà chúng nhận được.

Họ phát hiện ra rằng việc khen ngợi cá nhân, khen ngợi tài năng của một đứa trẻ hay cho rằng chúng là “thông minh” sẽ thúc đẩy tư duy cố định. Nó gửi một thông điệp tới một đứa trẻ rằng chúng có khả năng hoặc không có khả năng và rằng chúng không có khả năng gì cả. 

Ví dụ, nếu trẻ được khen ngợi vì thông minh (ví dụ: “Con thật thông minh!”) thì trẻ có thể dễ phát triển tư duy cố định. Ngược lại, nếu trẻ được khen ngợi vì nỗ lực (ví dụ: “Con đã làm việc rất chăm chỉ!”) thì trẻ có thể dễ phát triển tư duy phát triển.

Sự gắn mác

Việc dán nhãn, bao gồm việc gán các đặc điểm của con người dựa trên khuôn mẫu hoặc sự liên kết với các nhóm khác nhau, cũng có thể dẫn đến sự phát triển của tư duy cố định hoặc tư duy tăng trưởng. Một người có định kiến ​​rằng con gái kém môn toán hoặc con trai kém đọc có thể hình thành một tư duy cố định về khả năng của chính họ trong các lĩnh vực cụ thể đó.

Ví dụ: “con là học sinh giỏi”, “con là vận động viên cừ khôi” có thể ảnh hưởng đến Mindset của trẻ. Khi trẻ được gắn mác với một khả năng cụ thể, trẻ có thể cảm thấy áp lực phải duy trì khả năng đó và có thể trở nên sợ hãi thử thách những điều mới.

2 Loại mindset phổ biến

Nghiên cứu của bà Dweck đã phát hiện ra rằng có hai loại tư duy chính: Fixed Mindset (Cố định) và Growth Mindset (Phát triển).

Fixed Mindset – Tư duy cố định/Tư duy bảo thủ

Mindset cố định là những người quan niệm rằng khả năng và tiềm năng là cố định và không thay đổi. Những người có mindset cố định thường tin rằng năng lực của họ được xác định bởi yếu tố bẩm sinh, như thông minh hay tài năng tự nhiên và không thể thay đổi được. Họ có xu hướng tránh những thách thức mới, sợ thất bại và thường không chấp nhận phản hồi tiêu cực. Họ thường tỏ ra bế tắc khi gặp khó khăn và dễ bị mất động lực khi gặp thất bại.

Ví dụ:

• “Mình không giỏi ngoại ngữ, học thế nào cũng không giỏi hơn được.”
• “Mình thi trượt đại học, chắc chắn tương lai mình sẽ không tốt đẹp.”
• “Mình không muốn thử việc mới vì sợ thất bại.”

Tác động của tư duy cố định:

• Hạn chế tiềm năng: Người có tư duy cố định thường dễ dàng bỏ cuộc khi gặp khó khăn vì họ tin rằng mình không có khả năng để vượt qua. Họ cũng có xu hướng né tránh những thử thách mới vì sợ thất bại.
• Gây ảnh hưởng đến học tập và công việc: Tư duy cố định có thể cản trở việc học tập và phát triển trong công việc. Khi tin rằng mình không thể cải thiện, người có tư duy cố định sẽ ít có động lực để học hỏi và trau dồi kỹ năng.
• Gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Tư duy cố định có thể dẫn đến những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, tự ti và thất vọng. Khi liên tục so sánh bản thân với người khác và tự đánh giá thấp khả năng của mình, người có tư duy cố định có nguy cơ cao mắc các vấn đề về sức khỏe tinh thần. 

Để khắc phục tư duy cố định, thay vì tin rằng khả năng là cố định, hãy tin rằng bản thân có thể học hỏi và phát triển qua nỗ lực. Hãy nhớ rằng ai cũng có thể cải thiện nếu nỗ lực đủ. Thay vì chỉ quan tâm đến kết quả, hãy tập trung vào quá trình học hỏi và phát triển. Hãy coi trọng những nỗ lực của bản thân và những bài học rút ra từ những sai lầm. Nếu gặp khó khăn trong việc thay đổi tư duy của bản thân, nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia tâm lý.

Growth Mindset – Tư duy phát triển/Tư duy cầu tiến

Tư duy phát triển là một hướng tư duy tích cực và linh hoạt trong việc đánh giá khả năng và tiềm năng của bản thân cũng như xem xét thái độ, quan điểm với mục tiêu phát triển và học hỏi.

Người có tư duy phát triển tin rằng khả năng và khả năng của họ có thể được nâng cao thông qua nỗ lực, học hỏi và trải nghiệm. Họ không coi những thất bại hay thách thức là biểu hiện của sự thiếu khả năng mà thay vào đó coi đó là cơ hội để học hỏi và phát triển. Họ tập trung vào quá trình học hỏi, cải thiện và phát triển kỹ năng, chứ không chỉ quan tâm đến kết quả cuối cùng.

Tư duy phát triển cũng thể hiện sự linh hoạt trong việc đối mặt với thay đổi và thách thức. Người có tư duy này sẽ sẵn lòng thử nghiệm, thay đổi phương pháp, tìm kiếm cách tiếp cận mới để vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu.

Ví dụ về Growth Mindset:

• “Tôi không giỏi toán, nhưng tôi có thể học tốt nếu cố gắng.”
• “Thất bại này chỉ là bài học giúp tôi tiến bộ.”
• “Tôi sẽ tiếp tục thử thách bản thân cho đến khi đạt được mục tiêu.”

Tầm quan trọng của mindset

Có thể nói, mindset là kim chỉ nam định hướng cho con đường phát triển của mỗi người. Một mindset tốt sẽ giúp chúng ta đạt được thành công trong mọi lĩnh vực, từ học tập, công việc đến các mối quan hệ. Dưới đây là một số lý do cho thấy tầm quan trọng của mindset:

Ảnh hưởng đến cách nhìn nhận thế giới

Mindset quyết định cách chúng ta nhìn nhận mọi sự việc xảy ra xung quanh. Người có mindset tích cực sẽ luôn nhìn thấy những điều tốt đẹp, tin tưởng vào bản thân và vào khả năng thành công của mình. Ngược lại, người có mindset tiêu cực thường tập trung vào những điều tiêu cực, dễ dàng bỏ cuộc và luôn nghi ngờ khả năng của bản thân.

Ảnh hưởng đến cách hành động

Mindset cũng ảnh hưởng đến cách chúng ta hành động. Người có mindset phát triển luôn sẵn sàng học hỏi, thử thách bản thân và không ngại mắc sai lầm. Họ tin rằng năng lực của bản thân có thể phát triển qua rèn luyện và nỗ lực. Ngược lại, người có mindset cố định thường e ngại thử thách, dễ dàng bỏ cuộc và không tin tưởng vào khả năng cải thiện bản thân.

Ảnh hưởng đến kết quả

Mindset có tác động trực tiếp đến kết quả mà chúng ta đạt được. Người có mindset tích cực và hành động quyết đoán thường đạt được thành công trong cuộc sống. Ngược lại, người có mindset tiêu cực và thiếu động lực thường gặp nhiều thất bại, dễ bỏ cuộc và nản lòng khi gặp những điều tiêu cực trong tương lai.

Xu thế chuyển đổi mindset trong Marketing

1. Từ thu hút sự chú ý đến duy trì sự chú ý
2. Từ tạo thông điệp đến thiết kế trải nghiệm
3. Từ tập trung vào sản phẩm đến tập trung vào khách hàng
4. Từ chiến dịch marketing đơn lẻ đến chiến dịch marketing kết hợp
5. Từ marketing truyền thống đến marketing số

Từ thu hút sự chú ý đến duy trì sự chú ý

Trước đây:

• Marketing tập trung vào việc thu hút sự chú ý của khách hàng tiềm năng bằng các chiến lược như quảng cáo rầm rộ, nội dung giật gân, ưu đãi hấp dẫn,…
• Mục tiêu chính là thu hút càng nhiều người click vào quảng cáo, truy cập website hoặc mua hàng càng tốt.

Hiện nay:

• Marketer nhận thức được tầm quan trọng của việc duy trì sự chú ý của khách hàng sau khi thu hút được họ.
• Mục tiêu là xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng, khuyến khích họ quay lại mua hàng và giới thiệu sản phẩm/dịch vụ cho người khác.

Lý do cho sự chuyển đổi này:

• Sự bùng nổ của công nghệ và internet: Khách hàng tiếp xúc với vô số thông tin mỗi ngày, khiến việc thu hút sự chú ý của họ trở nên khó khăn hơn.
• Sự thay đổi trong hành vi của khách hàng: Khách hàng ngày nay thông minh, cẩn thận và có nhiều lựa chọn hơn trước đây. Họ không dễ dàng bị thuyết phục bởi những lời quảng cáo hay ưu đãi hấp dẫn.
• Nhu cầu xây dựng thương hiệu bền vững: Các doanh nghiệp nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng thương hiệu uy tín, được khách hàng tin tưởng và yêu mến.

Từ tạo thông điệp đến thiết kế trải nghiệm

Trước đây, các marketer thường tin rằng để đạt được thành công, thông điệp truyền thông cần phải chạm đúng tâm lý của khách hàng mục tiêu và được triển khai vào thời điểm thích hợp. Tuy nhiên, ngày nay, khách hàng có khả năng tương tác với các thương hiệu thông qua nhiều kênh trực tuyến như mạng xã hội, email, điện thoại di động,… Họ có thể dễ dàng tìm kiếm thông tin, chia sẻ ý kiến, đánh giá sản phẩm và thậm chí trò chuyện trực tiếp với thương hiệu thông qua các thiết bị di động thông minh.

Chính vì vậy, để đáp ứng nhu cầu này, các nhà tiếp thị cần tập trung và tối ưu hóa trải nghiệm của khách hàng trên các nền tảng trực tuyến bằng cách nghiên cứu kỹ hơn về hành vi của khách hàng trên các kênh khác nhau.

Từ tập trung vào sản phẩm đến tập trung vào khách hàng

Khách hàng ngày nay có nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết. Họ có thể dễ dàng tìm kiếm thông tin về sản phẩm/ dịch vụ, so sánh giá cả và đưa ra quyết định mua hàng. Do đó, doanh nghiệp cần tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu và mong muốn của khách hàng để thu hút và giữ chân họ.

Các công nghệ mới như mạng xã hội, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về khách hàng và nhu cầu của họ. Do đó, doanh nghiệp có thể cá nhân hóa trải nghiệm của khách hàng và cung cấp cho họ những sản phẩm/ dịch vụ phù hợp nhất.

Từ chiến dịch marketing đơn lẻ đến chiến dịch marketing kết hợp

Khách hàng ngày càng sử dụng nhiều kênh và thiết bị khác nhau để tiếp cận thông tin và mua sắm. Việc kết hợp các chiến dịch marketing trên nhiều kênh giúp tăng cường tương tác và tiếp cận khách hàng theo các điểm tiếp xúc khác nhau.

Kết hợp các chiến dịch marketing giúp tận dụng ưu điểm của từng kênh và phương pháp để đạt hiệu quả tốt nhất. Ví dụ, sử dụng quảng cáo truyền thống kết hợp với quảng cáo trực tuyến và tiếp thị nội dung có thể mang lại hiệu quả tốt hơn so với việc sử dụng mỗi phương pháp đơn lẻ.

Việc kết hợp các chiến dịch marketing giúp tạo ra một trải nghiệm nhất quán và đồng nhất cho khách hàng trên các kênh khác nhau. Điều này giúp tăng cường nhận diện thương hiệu và xây dựng một hình ảnh mạnh mẽ trong tâm trí khách hàng.

Từ marketing truyền thống đến marketing số

Đặc biệt là trong thời cuộc chuyển đổi số như hiện nay, marketing online là xu hướng tất yếu trong ngành. Nó giúp tận dụng tối đa các kênh và phương pháp để tăng cường tương tác, tối ưu hoá hiệu quả, xây dựng nhất quán thương hiệu, tăng cường khả năng phân tích dữ liệu và đo lường.

Xây dựng mindset khách hàng hiệu quả

Mindset khách hàng đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ nhu cầu, mong muốn và hành vi của khách hàng, từ đó giúp doanh nghiệp đưa ra những chiến lược kinh doanh phù hợp và hiệu quả. Một số cách để xây dựng mindset khách hàng hiệu quả:

1. Nghiên cứu thị trường và khách hàng
2. Đặt mình vào vị trí khách hàng
3. Luôn cập nhật xu hướng thị trường
4. Tạo ra trải nghiệm khách hàng tuyệt vời
5. Xây dựng văn hóa lấy khách hàng làm trung tâm

Nghiên cứu thị trường và khách hàng

• Thực hiện khảo sát, phỏng vấn và nhóm thảo luận tập trung: Giúp doanh nghiệp thu thập thông tin trực tiếp từ khách hàng về nhu cầu, mong muốn, hành vi mua hàng và trải nghiệm của họ.
• Phân tích dữ liệu khách hàng: Phân tích dữ liệu bán hàng, hành vi truy cập website, tương tác trên mạng xã hội,…
• Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh: Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, chiến lược của đối thủ để hiểu rõ hơn về thị trường và vị thế của doanh nghiệp.

Đặt mình vào vị trí khách hàng

• Cố gắng nhìn nhận mọi thứ từ góc độ của khách hàng, hiểu rõ những vấn đề họ đang gặp phải và mong muốn giải quyết.
• Suy nghĩ về những điều khiến khách hàng hài lòng hoặc thất vọng khi tương tác với doanh nghiệp.
• Tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách hàng.

Luôn cập nhật xu hướng thị trường

• Nhu cầu và mong muốn của khách hàng luôn thay đổi theo thời gian. Doanh nghiệp cần cập nhật liên tục xu hướng thị trường để hiểu rõ những thay đổi trong hành vi của khách hàng.
• Bắt kịp các xu hướng mới nhất trong ngành để có thể cung cấp cho khách hàng những sản phẩm/ dịch vụ phù hợp.

Tạo ra trải nghiệm khách hàng tuyệt vời

• Mọi hoạt động của doanh nghiệp, từ sản phẩm, dịch vụ, marketing, chăm sóc khách hàng,… đều cần hướng đến mục tiêu mang lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng.
• Lắng nghe phản hồi của khách hàng và liên tục cải thiện để đáp ứng nhu cầu và mong muốn của họ.

Xây dựng văn hóa lấy khách hàng làm trung tâm

• Mọi nhân viên trong doanh nghiệp cần hiểu rõ tầm quan trọng của khách hàng và cam kết mang lại trải nghiệm tốt nhất cho họ.
• Tạo ra môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.

Phát triển mindset không phải là một quá trình dễ dàng và nhanh chóng. Nó yêu cầu sự kiên nhẫn, thực hiện các thay đổi nhỏ trong suy nghĩ và hành động hàng ngày, đồng thời đòi hỏi sự nỗ lực trong thời gian dài để thấy kết quả.